Wśród polskich architektów warto podkreślić nazwisko Karola Stryjeńskiego, który kontynuował dzieło swojego utalentowanego ojca Tadeusza Stryjeńskiego. Karol Stryjeński stał się znany dzięki swojemu stylowi, w którym potrafił połączyć tradycję i innowacyjność nowych technik.
Zapraszamy do zapoznania się z życiem i twórczością architektoniczną Karola Stryjeńskiego na stronie krakow1.one.
Życiorys Karola Stryjeńskiego
Karol Stryjeński urodził się 21 grudnia 1887 roku. Rodzina Stryjeńskich mieszkała w Krakowie. Jego ojciec był znanym polskim architektem, więc Karol od dzieciństwa zaczął interesować się architekturą.
Po ukończeniu szkoły w Krakowie, Stryjeński studiował architekturę na uniwersytecie w Szwajcarii. W 1912 roku studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu (fr. École nationale supérieure des beaux-arts de Paris, ENSBA), na kierunku rzeźba. Następnie wrócił do ojczyzny i pracował w biurze architektonicznym swojego ojca.
Jednym z ważnych wydarzeń w życiu architekta było małżeństwo z polską artystką Zofią Lubańską. Pobrali się w 1916 roku. Para miała trójkę dzieci. Jednak szczęśliwe małżeństwo dwóch twórczych osobowości nie udało się. Zofia często oskarżała męża o cudzołóstwo, a były do tego powody. Karol był dość charyzmatycznym mężczyzną, więc pozwalał sobie na flirty z kobietami. W wyniku konfliktów i histerii Zofia trafiła do szpitala psychiatrycznego. W 1927 roku rozwiedli się.
Karol Stryjeński doskonale orientował się w życiu kulturalnym i artystycznym Krakowa. Był członkiem grupy artystów “Gałka Muszkatołowa”, a także należał do stowarzyszenia “Sztuka Podhalańska”, której później przewodniczył. Ponadto porozumiewał się z przedstawicielami grupy poetyckiej „Skamandr”.
W 1922 roku Karol Stryjeński pracował jako kierownik Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem. W tym samym roku uzyskał pierwszą nagrodę w ogólnopolskim konkursie. A w 1925 roku uczestniczył w Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa w Paryżu, gdzie zaprezentował wspaniałe przykłady polskiego Art Deco: ławy i stół salonowy w pawilonie polskim, kiosk z pamiątkami w kształcie wieży, kawiarnię ze sceną, na której koncertowały kapele góralskie w Galerii Inwalidów.
Oprócz pracy w architekturze Karol Stryjeński był zapalonym narciarzem. Został wybrany na prezydenta klubu sportowego i organizował zawody narciarskie dla młodzieży.
W 1927 roku wykładał w warszawskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i był członkiem Spółdzielni „Ład”, która produkowała różnego rodzaju ceramikę, tkaniny i meble. Spółdzielnia otworzyła również sklep z meblami i wyposażeniem wnętrz.
W latach 30. architekt był współzałożycielem Instytutu Propagandy Sztuki, którym później kierował. W Łodzi Stryjeński zdążył otworzyć filię Instytutu.
Karol Stryjeński zmarł w wieku 45 lat w 1932 roku. Został pochowany na cmentarzu w Zakopanem.
Cechy twórczości zawodowej Karola Stryjeńskiego
Karol Stryjeński jest autorem wielu projektów architektonicznych, z których znaczną część udało mu się wprowadzić w życie. W szczególności zachowały się następujące prace:
- projekty domów z tanimi mieszkaniami;
- projekt pawilonu Instytutu Propagandy Sztuki
- projekt nowego budynku Uniwersytetu Lwowskiego przy ulicy Hruszewskiego;
- projekt osiedla rodziny Włodków;
- projekt tradycyjnego domu wiejskiego;
- plan miasta Zakopane;
- oraz inne.
Istotnym osiągnięciem Karola Stryjeńskiego jest rozwój polskiej sztuki dekoracyjnej i wzornictwa. W szczególności wykorzystał on zasady Art Deco, które stawało się popularne w Europie. W tym stylu udało mu się stworzyć wnętrza domów i kościołów, w tym mauzoleum Jana Kasprowicza na Harendzie i projekt schroniska „Murowaniec”.
Architekt miał swoich naśladowców, którzy byli jego uczniami. Są to Marian Wnuk i Antoni Kenar. Sam Karol Stryjeński inspirował się pracami amerykańskiego architekta i innowatora Franka Lloyda Wrighta.
Artysta zrealizował również wiele projektów w branży stolarskiej. Meble wykonane według szkiców Stryjeńskiego były kupowane do domów zamożnych Polaków.
