W Krakowie jest wiele różnych miejsc, które zachowują historię i kulturę. Jednym z nich jest Biblioteka Książąt Czartoryskich. Biblioteka została założona w XVIII wieku przez przedstawicieli rodziny Czartoryskich, którzy przyczynili się do rozwoju polskiej kultury.
Zapraszamy do zapoznania się z historią biblioteki i jej znaczeniem dla Krakowa na stronie krakow1.one.
O rodzie Czartoryskich i ich związku z Ukrainą
Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na nazwę biblioteki, która ma związek z rodem Czartoryskich. Biblioteka nosi imię tej rodziny, ponieważ muzeum i biblioteka zostały założone przez małżeństwo księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego i jego żony Izabeli Czartoryskiej.
Adam Czartoryski był znanym państwowcem i utytułowanym księciem w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pełnił także funkcję ambasadora województwa ruskiego oraz marszałka konfederacji tego województwa.
Adam Czartoryski interesował się życiem kulturalnym Polski i przyczyniał się do jego rozwoju. W szczególności stworzył bibliotekę w Krakowie, zbierał książki do jej zbiorów, rozwijał miejscowe szkoły, do których zapraszał nauczycieli z innych krajów, założył teatr. Co ciekawe, Adam Czartoryski sam również zajmował się twórczością. Pisał własne utwory teatralne, takie jak „Kawa” czy „Panna na wydaniu”. Książę badał sztukę teatralną w kontekście ogólnoeuropejskim.
Warto zaznaczyć, że rodzina Czartoryskich wywodzi się z terytorium Ukrainy. Czartoryscy otrzymali swoje nazwisko od rodzinnego majątku o tej samej nazwie, znajdującego się w obwodzie wołyńskim. Jedna z miejscowości nosiła wówczas nazwę Stary Czartorysk. W czasach współczesnych miasteczko skurczyło się do postaci wsi, a tajemnica dawnego majątku rodowego pozostała w źródłach historycznych.
Według badań historycznych przedstawiciele rodu Czartoryskich mieszkali także w zamku Brzeżańskim i w Zamku w Klewaniu, po którym pozostały już tylko ruiny. W tym ostatnim, w części katedry odnaleziono pochówek książąt z rodu Czartoryskich.
O Bibliotece Książąt Czartoryskich
Biblioteka Książąt Czartoryskich jest częścią Muzeum Braci Czartoryskich w Krakowie, podlegającą fundacji o tej samej nazwie.
Na początku swojego powstania zbiory biblioteki liczyły siedemdziesiąt tysięcy starych książek i trzy tysiące rękopisów. Wszystko to znajdowało się w pałacu rodziny Czartoryskich w województwie lubelskim. Później jednak zbiory zostały przeniesione w różne części Europy.
Zbiory biblioteki udało się zjednoczyć Władysławowi Czartoryskiemu, który pod koniec XIX wieku przeniósł książki do Krakowa. Część biblioteki została utracona i zniszczona w czasie II wojny światowej, ale większość książek zachowała się.
Tworzenie zbiorów bibliotecznych i powołanie pełnoprawnej publicznej biblioteki miejskiej nastąpiło w 1961 roku. Na potrzeby biblioteki przeznaczony został budynek przy ulicy św. Marka 17.
Biblioteka posiada dwa główne działy. Pierwszy to Dział Rękopisów i Archiwów, a drugi to Dział Druków i Kartografii. Co ciekawe, biblioteka posiada wiele rzadkich książek i rękopisów, które trudno znaleźć gdzie indziej. Na przykład listy wybitnego naukowca i astronoma Mikołaja Kopernika, oryginalne rękopisy kompozytora Ludwiga van Beethovena i polskiego poety Adama Mickiewicza.
W sumie zbiory biblioteki obejmują ponad trzynaście tysięcy rękopisów i ponad dwieście tysięcy woluminów z różnych dziedzin. Są to między innymi sztuka w ogóle i jej historia, literatura piękna, prace naukowe i książki wojskowe.
Warto dodać, że w 1971 roku biblioteka książąt Czartoryskich otrzymała status biblioteki naukowej, a w 2016 roku Fundacja Czartoryskich przekazała całość zbiorów biblioteki do użytku publicznego.
